Nowe narzędzia kontroli przewoźników w Unii Europejskiej

Komisja Europejska wprowadza właśnie kolejny pakiet reform mający tym razem na celu aktualizację przepisów dotyczących sprawności technicznej pojazdów w Unii Europejskiej. Od lutego 2023 roku wprowadzony w obrębie Pakietu Mobilności system oceny ryzyka podmiotów wykonujących przewóz drogowy, badający głównie naruszenia zasad pracy kierowców i osób zarządzających transportem, rozszerzony obecnie zostaje o nowe regulacje, które będą miały niebagatelny wpływ na przewoźników drogowych w całej Wspólnocie w zakresie łączenia ładunków, możliwego wydłużenia czasów dostaw i kolejnych narzędzi kontroli przewoźników. Wśród zapowiedzianych zmian znalazły się m.in. obowiązkowe inspekcje zabezpieczenia ładunku podczas kontroli drogowych, znacznie szersze wykorzystanie cyfrowych dokumentów pojazdów oraz nowe procedury badania emisji spalin.

Nowy pakiet legislacyjny, zaprezentowany 24.04.2025, wprowadzi pełną nowelizację trzech kluczowych dyrektyw dotyczących kontroli drogowych pojazdów użytkowych, okresowych badań technicznych pojazdów i dokumentów rejestracyjnych oraz kontroli pośredniej i bezpośredniej emisji spalin. Komisja podkreśliła, że nowe przepisy oprócz wzrostu bezpieczeństwa na drogach, mają w istotnym stopniu ograniczyć emisję szkodliwych substancji, a przede wszystkim usprawnić egzekwowanie regulacji poprzez cyfryzację między państwami Unii i ujednolicenie systemów teleinformatycznych.

Wszyscy przewoźnicy drogowi muszą być świadomi, że obecnie sprawdzanie zabezpieczenia i troczenia ładunku staje się nieodzownym punktem każdej kontroli drogowej w UE. Kontrolerzy otrzymują właśnie procedury kontroli, dzięki którym muszą oceniać, czy towary mogą przemieszczać się względem siebie, ścian lub podłogi pojazdu podczas jazdy, w tym w sytuacjach awaryjnych, czy podczas ruszania pod górę, będą badać także możliwość przesunięcia, czy w skrajnych przypadkach wypadnięcia ładunku z przestrzeni ładunkowej zarówno podczas płynnej jazdy, a przede wszystkim podczas gwałtownych manewrów powodowanych nieprzewidzianymi sytuacjami na drodze. Komisja Europejska nakłada właśnie na państwa członkowskie obowiązek dodatkowych szkoleń wszystkich inspektorów drogowych w zakresie procedur zabezpieczania ładunków w każdym z krajów unijnych.

Kolejnym stałym punktem ma być obowiązkowa kontrola emisji spalin, zwłaszcza każdego pojazdu z silnikiem wysokoprężnym. Tradycyjne testy zadymienia zostaną zastąpione badaniami liczby cząstek stałych (PN) oraz NOx dla ciężarówek wyposażonych w filtry tych cząstek. Ciekawym i zarazem zaskakującym rozwiązaniem przewidywanym w nowych dyrektywach Komisji Europejskiej jest propozycja wykorzystania technologii zdalnego pomiaru emisji i hałasu, jako metody preselekcji pojazdów do szczegółowej kontroli. Dzięki takiemu rozwiązaniu inspektorzy będą mogli koncentrować się na pojazdach prawdopodobnie naruszających normy bezpieczeństwa lub ochrony środowiska.

Warto także zauważyć fakt, że wszystkie ciężkie pojazdy użytkowe będą musiały przechodzić coroczne badania techniczne od daty pierwszej rejestracji, we wszystkich państwach członkowskich, gdyż spora grupa państw EU takich kontroli nie wymagała od swoich przewoźników. Nie doprecyzowano jeszcze dokładnej granicy wieku pojazdów objętych obowiązkową kontrolą, gdyż Europejska Rada Bezpieczeństwa Transportu (ETSC) wnosi nadal o skrócenie okresu zwolnienia od badań pojazdów nie starszych niż 6 lat.

Ostatnim kluczowym zakresem reformy staje się właśnie cyfryzacja dokumentów pojazdów. Komisja Europejska przewiduje stosowanie elektronicznych certyfikatów rejestracji i badań technicznych, dostępnych na jednej, wspólnej platformie online w UE.

W oficjalnym komunikacie KE czytamy, iż cyfrowa forma ma „uprościć procesy administracyjne i chronić obywateli przed oszustwami, takimi jak manipulowanie przebiegiem pojazdu”. Dane dotyczące przebiegu będą rejestrowane nie tylko podczas przeglądów technicznych, ale także podczas napraw i konserwacji pojazdów.

Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego (IRU) przyjęła propozycje Komisji Europejskim z ostrożnym optymizmem. Na nasze racjonalne oceny będziemy mogli sobie pozwolić dopiero po kilku miesiącach obserwacji jak teoria przełożyła się na praktykę, o czym nie omieszkamy jak zwykle wspomnieć naszym klientom i wszystkim podmiotom zaprzyjaźnionym.

Autor: Mirosław Koczar